Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan yöneticilerin yaratıcı liderlik özelliklerinin çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi
Anahtar Kelimeler:
Okul Öncesi Eğitim, Liderlik, Yaratıcı Liderlik, YöneticiÖzet
Araştırmada, okul öncesi eğitim kurumları ve bünyesinde okul öncesi eğitim sınıfı bulunan kurumların yöneticilerinin yaratıcı liderlik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmış ve bu özelliklerin belirlenen demografik değişkenler açısından farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırma verileri “Yaratıcı Liderlik Ölçeği” (YLÖ) ve “Kişisel Bilgi” formu ile toplanmıştır. Yöneticilerin “YLÖ”, “Mesleki ve Kişisel Gelişime Odaklanma” ve “Değişim ve Dönüşüme Odaklanma” alt ölçeğine ait puanlarında kadın yöneticiler lehine anlamlı farklılık bulunmaktadır. Yöneticilerin YLÖ puanlarının öğrenim düzeyi Çocuk Gelişimi Eğitimi Ön Lisans olan yöneticilerin lehine, “YLÖ” ve “Değişim ve Dönüşüme Odaklanma” alt ölçeğine ait puanlarının ise üniversitelerin çocuk yuvasında ve özel anaokulunda çalışan yöneticilerinin lehine “Mesleki ve Kişisel Gelişime Odaklanma” alt ölçeği puanları da özel anaokulu yöneticilerinin lehine anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Araştırmada yöneticilerin yaratıcı liderlik özelliklerinin orta düzeyin üzerinde olduğu; katılımcıların cinsiyet, öğrenim düzeyi ve kurum türüne göre yaratıcı liderlik özelliklerinin farklılaştığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
Referanslar
Açıkalın, A. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile empati becerileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Agbor, E. (2008). Creativity and innovation: the leadership dynamics. Journal of Strategic Leadership, 1(1), 39-45.
Aksu, A., Şahin Fırat, N. & Şahin, İ. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin kültürel liderlik davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36, 490-507.
Altınkurt, Y. (2007). Eğitim örgütlerinde stratejik liderlik ve okul müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Bakan, İ. & Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik “türleri” ve “güç kaynakları”na ilişkin mevcut-gelecek durum karşılaştırması: eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si 12(19), 73-84.
Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 2, 137-161.
Can, T. (2008). İlköğretim okulları yöneticilerinin teknolojik liderlik yeterlilikleri: Ankara ili Etimesgut ilçesi örneği. 8th International Educational Technology Conference. Eskişehir, 06-09 Mayıs.
Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 33, 77-87.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4. Edition ). USA: Pearson Education Inc.
Çelebi, S. (2009). Özel ve kamu ilköğretim okullarında görev yapan müdürlerin göstermiş oldukları öğretim
liderliği davranışlarına ilişkin öğretmenlerin ve müdür yardımcılarının algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Çelik, B. (2006). Özel ve resmi ilköğretim okullarında çalışan eğitim yöneticilerinin algılanan liderlik
özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çelik, S. & Eryılmaz, F. (2006). Öğretmen algılarına göre endüstri meslek lisesi müdürlerinin dönüşümcü liderlik düzeyleri (Ankara ili örneği). Politeknik Dergisi, 9(4), 211-224.
Diliello, T.C. & Houghton, J.D. (2006). Maximizing organizational leadership capacity for the future toward a model of self-leadership, innovation and creativity. Journal of Managerial Psychology, 21(4). 319-337.
Durukan, E., Can, S., Göktaş, Z. & Arıkan, A. N. (2006). Selçuk üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyete bağlı olarak liderlik davranışı (yapıyı kurma boyutu) yönünden karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 25-32.
Erçetin, S. (2000). Lider sarmalında vizyon. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Gümüşeli, A. İ. (1996). Okul müdürlerinin öğretim liderliğini sınırlayan etmenler. Eğitim Yönetimi, 2(2), 23-,24.
Gündüz, H.B. & Doğan, A. (2009). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve yaratıcılık düzeyleri. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 1-3 Mayıs 2009. Çanakkale. http://Www.Eab.Org.Tr/Eab/Oc/Egtconf/Pdfkitap/Pdf/263.Pdf.
Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş., & Dalgıç, G. (2010). Eğitim yöneticileri teknoloji liderliği standartlarına ilişkin öğretmen, yönetici ve denetmenlerin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 16(4), 537-577.
Houghton, J. D. & Yoho S. K. (2005). Toward a contingency model of leadership and psychological empowerment: When should self-leadership be encouraged? Journal of Leadership ve Organizational Studies, 11, 65-83.
Hughes, W.L. (2005). Transparency, translucence or opacity? an experimeltal study of ımpact of a leader’s
relational transparency and style of humor delivery on follower creative performance. Unpublished Doctoral Dissertation, The Faculty of The Graduate College, Teh University Of Nebraska.
Jaussi, K.S. & Dionne, S. D. (2003). Leading for creativity: The role of unconventional leader behavior. The Leadership Quarterly, 14, 475–498.
Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Ed.) Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Khim, B. S. P. (2003). Developing quality ındicators of preschool education programme in Singapore. 1-36. 18.04.2009. Erişim adresi (15 Mart 2009): http://www.alsauc.edu.sg/article/article_030801_RCF1.pdf.
Koçel, T. (2007). İşletme yöneticiliği, yönetim ve organizasyon, organizasyonlarda davranış, klasik-modern-çağdaş ve güncel yaklaşımlar. (11. Basım) İstanbul: Beta Yayıncılık.
Litchka, P. R., Babaoğlan, E. & Beycioğlu, K. (2009). Gender perceptions of the leadership abilities of principals in turkey and the united states. Paper presented at the First International Congress of Educational Research. Çanakkale, Turkey May 1-3.
Mandell, B. & Pherwani S. (2003). Relationship between emotional intelligence and transformational leadership style: a gender comparison. Journal of Business and Psychology, 17(3), 387-404.
Marşap, A. (1999). Yaratıcı liderlik. Ankara: Öncü Kitap.
Moolenaar, N. M, Daly, A. J. & Sleegers P.J. C. (2010). Occupying the principal position: examining
relationships between ınnovative climate transformational leadership, social network position, and schools' innovative climate. Educational Administration Quarterly, 46, 623-670.
Morland, M, P. (2008). Systemic leadership and the emergence of ethical responsiveness. Journal of Business Ethics, 82, 509–524.
Mueller, J. S., Goncalo, J. A, Dishan & Kamdar, D. (2011): Recognizing creativeleadership: can
creative idea expression negatively relate to perceptions of leadership potential? Journal of Experimental Social Psychology, 47(2), 494-498.
Mumford, M., D., Shane C. & Gaddis, B. (2003). How creative leaders think: experimental findings and cases. The Leadership Quarterly. 14, 411–432.
Özalp, İ. (1999). Kendi kendini yöneten ekiplerde liderlik. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1-2), 53-64.
Pounder J. S. (2006).Transformational classroom leadership the fourth wave of teacher leadership Educational Management Administration & Leadership Belmas 34(4), 533–545.
Rickards, T. & Susan Moger, S. (2000). Creative leadership processes in project team development: An alternative to tuckman’s stage model. British Journal of Management, 11, 273-283.
Shin, M. S., Recchia S. L., Lee S. Y., Lee, Y. J. & Mullarkey, L. S. (2004). Understanding early childhood leadership emerging competencies in the context of relationships. Journal of Early Childhood Research October, 2(3), 301-316.
Sisk, D. A. (2001). Creative leadership: A study of middle managers, senior level managersand CEOS. Gifted International, 15 (3), 281-290. 29 Mart 2009 tarihinde http://dept.lamar.edu/connchair/ web adresinden erişildi.
Sternberg, R J. (2005). WICS: A model of positive educational leadership comprising wisdom, intelligence, and creativity synthesized. Educational Psychology Review, 17(3), 191-262.
Stoll, L. & Temperley, J. (2008) ‘Creative leadership learning project – an enquiry project for senior leadership teams and local authority officers in South Gloucestershire: final report’ (Unpublished report). Creating Capacity for Learning and South Gloucestershire LA.
Stoll, L., & Temperley J. (2009). Creative leadership teams capacity building and succession planning. British Educational Leadership, Management ve Administration Society (Belmas), 23(1), 12–18.
Tahaoğlu, F. & Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram ve
Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(58), 274-298.
Taş, A. & Çetiner, A. (2011). Ortaöğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını gerçekleştirme durumlarına ilişkin öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 369-392.
Taymaz, H. (2003). Okul yönetimi. İstanbul: Pegem Yayıncılık.
Tengilimlioğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranışı özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16.
Titrek, O., Bayrakçı, M & Zafer, D. (2009). Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine ilişkin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 55-73.
Turan, S. & Ebiçlioğlu, N. (2002). Okul müdürlerinin liderlik özelliklerinin cinsiyet açısından değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31, 444-458.
Vandenberghe, R. (1995) "Creative management of a school: a matter of vision and daily interventions". Journal of Educational Administration, 33(2), 31-51
Vural, Ö. (2008). Okul öncesi eğitim kurumu yöneticilerinin liderlik özellikleri ve empatik becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yamaguchi, R. (2004). Children’s emergent leadership the relationships with group characteristics and outcomes. Small Group Research, 35(4), 388-406.
Zembat, R. (2001). Nitelik açısından okul öncesi eğitim kurumları ve ilgili bir araştırma. İstanbul: Marmara Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
Zembat, R. (2005). Okul öncesi eğitimde nitelik. İçinde A. Oktay & Ö. Polat Unutkan (Eds.) Okul öncesi eğitimde güncel konular (s.25-45). İstanbul: Morpa Yayınları
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Telif Hakkı (c) 2021 Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.