Okul öncesi öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalıkları ile duygusal zeka özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Anahtar Kelimeler:
Bilişötesi, Duygusal zeka, Öğretmen adayıÖzet
Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalıkları ile duygusal zeka özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Nicel araştırma yöntemlerinden, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, devlet ve vakıf üniversitelerinde okul öncesi öğretmenliği lisans eğitimine devam etmekte olan 244’ü kız 16‘sı erkek ve cinsiyetini belirtmeyen bir kişi olmak üzere toplam 261 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarını bilişötesi farkındalıklarını ölçmek amacıyla Bilişötesi Farkındalık Envanteri ve duygusal zeka özelliklerini ölçmek amacıyla Duygusal Zeka Özelliği Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizlere göre bilişötesi farkındalıkları ve duygusal zeka puanlarının sınıf düzeyi, üniversite türü ve mezun olunan lise türü değişkenlerine göre farklılaşmadığı, üniversiteye yerleşilen puan türü değişkenine göre farklılaştığı görülmüştür. Korelasyon analizleri sonucuna göre; bilişötesi farkındalıkları ve duygusal zeka özellikleri arasında ve okul öncesi öğretmen adaylarının bilişötesi farkındalıkları ile duygusal zeka özellikleri düzeylerinin bilişötesi farkındalıkları ile duygusal zeka özelliklerine ilişkin algıları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.
Referanslar
Akın A., Abacı R. ve Çetin, B. (2007). The validity and reliability study of the Turkish version of the metacognitive awareness inventory. Educational Science: Theory ve Practice, 7(2), 655-680.
Aziz A. (2011) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
Barchard K. A. (2003). Does emotional intelligence assist in the prediction of academic success? Educational and psychological measurement , 63(5), 840-858.
Baş F. ve Özturan Sağırlı M. (2017). Türkiye’de eğitim alanında üstbiliş odaklı yapılan makalelere yönelik bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(192), 1-18.
Boekaerts, M. (2007). Understanding students' affective processes in the classroom. P. A. Schutz, & R. Pekrun içinde, Emotion in education (s. 37-56). San Diego: Academic Press.
Brinol, P., Petty, R. E. ve Rucker, D. D. (2006). The role of meta-cognitive processes in emotional intelligence. Psicothema, 18, 26-33.
Brown A. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms. F. Weinert ve R. Kluwe (Ed.) içinde, Metacognition, motivation, and understanding (s. 65-116). NJ: Lawrence Erlbaum.
Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Byzova V. M. ve Perikova E. I. (2019) Identifying emotional intelligence and metacognitive awareness among university student. International Conference on Research in Psychology. London, United Kingdom, 7-9 Mart 2019, pp. 1-12.
Christensen L. B., Johnson R. B. ve Turner L. A. (2015) Research Methods, Design, And Analysis. England: Pearson Education Limited.
Cihanoglu M. O. (2012). Metacognitive awareness of teacher candidates. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 4529-4533.
Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning (CASEL). 03 Haziran 2019 tarihinde https://casel.org/ adresinden erişildi.
Curci A., Lanciano T. ve Soleti E. (2014). Emotions in the clasroom: The role of teachers' emotional intelligence ability in predicting students' achievement. American Journal of Psychology, 127(4), 431-445.
Çetinkaya P. ve Erktin E. (2002). Assessment of metacognition and its relationship with reading comprehension, achievement, and aptitude. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19(1), 1-11.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (3. basım). Ankara: Pegem Akademi.
Çiltaş A. (2011). Eğitimde öz-düzenleme öğretiminin önemi üzerine bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5) ,1-11.
Demirel M., Aşkın İ. ve Yağcı E. (2015). An investigation of teacher candidates’ metacognitive skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1521-1528.
Deniz M. E., Özer E. ve Işık E. (2013). Trait emotional intelligence questionnaire-short form: Validity and reliability studies. Education and Science, 38 (169), 407-419.
Doğan A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern ve African Journal of Educational Research, 3(6), 6-20.
Doğan Kılıç E. ve Önen Ö. (2009). Öğretmen adaylarının duygusal zeka düzeyleri ve etik muhakeme yetenekleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 123-163.
Dolev N. ve Leshem S. (2016). Teachers' emotional intelligence: The impact of training. The Journal of Emotional Education, 8(1), 75-94.
Duffy, G. G., Miller, S., Parsons, S., & Meloth, M. (2009). Teachers as metacognitive professionals. D. J. Hacker, J. Donlosky, & A. C. Graesser (Ed.) içinde, Handbook of metacognition in education (s. 240-257). New York: Routledge.
Dunlosky J. ve Metcalfe J. (2009). Metacognition. USA: Sage Publications.
Fernandez-Berrocal P. ve Ruiz D. (2008). Emotional intelligence in education. Electronic journal of research in educational psychology, 421-436.
Flavell, J. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive-developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
Fleming S. M., Dolan R. J. (2012). The neural basis of metacognitive ability. Philosophical Transactions of The Royal Society B Biological Sciences 367(1594):1338-49.
Goleman, D. (1999). Working with Emotional Intelligence . New York: Bantam Books .
Gross, J. J. (2003). Emotion regulation: Affective, cognitive and social consequences. Psychophsiology, 39(3), 281-291.
Gunzenhauser, G. W., Lindner, R., Harris, B., & Kersting, J. (1994). INTASC's model standards for beginning teacher licensing and development: One model for teacher preparation programming. Western İllinois University.
Hacker D. J., Dunlosky J. ve Graesser A. C. (Ed.) içinde, Handbook of metacognition in education (s.240-256). Routledge.
Imel, S. (2002). Metacognitive skills for adult learning. Trends and issues alert. Washington: Office of Educational Research and Improvement.
Işık, A., Çiltaş, A. ve Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53-62.
Jaeger A., Bresciani M. ve Ward, C. (2003). Predicting persistence and academic performance of first year students: An assessment of emotional intelligence and non-cognitive variables. Association for the study of higher education (ASHE) national conference. Portland: OR.
Karakelle S. (2016). Bildiğimi bildiğimi nasıl bilirim: Üstbilişsel süreçlerin yaşam boyu değişimi. Aydın, T. Göksun, A. Küntay ve D. Tahiroğlu (Ed.) içinde, Aklın Çocuk Hali: Zihihn Gelişimi Araştırmaları (s. 189-210). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Kızıl Z. (2012). Eğitim bilimleri fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Krueger F., Barbey A. K., McCabe K., Strenziok M., Zamboni G., Solomon J., Raymont V., ve Grafman J. (2009). The neural bases of key competencies of emotional intelligence. PNAS, 106(52), 22486-22491
Martinez M. E. (2006). What is metacognition? Phi Delta Kappan, 87(9), 696-699.
Mohzan M., Hassan N. ve Halil N. (2013). The influence of emotional intelligence on academic achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 90, 303-312.
Oktay, A., & Özcan, Z. Ç. (2017). Biliş üstü beceriler. Ankara: Pegem Akademi.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü. (2018). Eğitim Bilimleri Bölümü’nün Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından 16 Mayıs 2018 tarihinde açıklanan öğretmen yetiştirme lisans programlarına ilişkin görüşleri. Temmuz 21, 2020 tarihinde http://eds.metu.edu.tr/en/egitim-bilimleri-bolumu-nun-yuksekogretim-kurulu-yok-tarafindan-16-mayis-2018-tarihinde-aciklanan adresinden alındı
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM). 28 Aralık 2019 tarihinde https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/DGS/kilavuz26042019.pdf adresinden erişildi.
Özcan, Z. Ç. (2007). Sınıf öğretmenlerinin derslerinde biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanma düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul
Özdemir M. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zekaları ile yaşam doyumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Özen Y. (2014). Kendilik, kendilik algısı ve kendilik algısına bağlı psikosomatik bozukluklara sosyal psikolojik bir bakış. Sosyal Bilimler E-Dergisi, 40.
Özsoy G. ve Günindi Y. (2011). Prospective preschool teacher’s metacognitive awareness. İlköğretim Online, 10(2), 430-440, 2011.
Pellitteri J. ve Smith B. (2007). Building academic success on social and emotional learning: What does the researcher say? J. E. Zins, R. P. Weissberg, M. C. Wang ve H. J. Walberg (Ed.), Reading ve Writing Quarterly, 23(2), 197-2002. doi: https://doi.org/10.1080/10573560600992837
Pintrich ve M. Zeidner içinde, The handbook of self-regulation (s. 13-39). Academic Press. doi: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-109890-2.X5027-6
Salovey P. ve Mayer J. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.
Sarısoy, B., & Erişen, Y. (2018). Öğretmenler için duygusal zekâ becerileri eğitim programının tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 17(4), 2188-2215.
TEDMEM. (2018). Öğretmenlik meslek kanunu öneri metni. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
Tüysüz C., Karakuyu Y. ve Bilgin İ. (2008). Öğretmen adaylarının üstbiliş düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2 (17) , 147-158 . doi: 10.11616/AbantSbe.225
Ünlü B., Ezberci Çevik E. ve Kurnaz M. A. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal zekalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2425.
Valente S., Monteiro A. ve Lourenço A. (2019). The relationship between teachers' emotional intelligence and classroom discipline management. Psychol Schs, 56(5), 741-750
Weiner, B. (2000). Intrapersonal and interpersonal theories of motivation from an attributional perspective. Educational Psychology Review, 12(1-14)
Wells A. (2002). Emotional disorders and metacognition: Innovative cognitive therapy. New York, NY: John Wiley ve Sons.
Wheaton, A. (2012). Metacognition and emotional intelligence. Australian Educational Leader, 34(1), 38-41.
Yaralı, K. T. ve Aytar, A. G. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının davranışlarının öz düzenleme becerileri yönünden incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 856-870. DOI: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.291209
Yüksek Öğretim Kurumları Progran Atlası (YÖK Atlas). 28 Aralık 2019 tarihinde https://yokatlas.yok.gov.tr/netler-tablo.php?b=20062 adresinden erişildi.
Yüksek Öğretim Kurumu. (2018). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı. Ankara: Yüksek Öğretim Kurumu.
Zimmerman B. (2000). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective. M. Boekaerts, P. R. Pintrich (Ed.) içinde, Handbook of self-regulation (s. 13-39). Academic Press.
Zimmerman B. J. (1989). A social cognitive view of self-regulated academic learning. Journal of Educational Psychology, 81(3), 329-339. DOI:0.1037/0022-0663.81.3.329
