Yaratıcılık ve hoşgörü: Okul öncesi öğretmen adayları üzerine bir araştırma

https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932165

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Okul Öncesi Öğretmen Adayları, Yaratıcılık, Hoşgörü

Özet

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılık ve hoşgörü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim ve öğretim yılında İstanbul ilinde yer alan iki devlet ve bir vakıf üniversitesinin Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 1. ve 4. Sınıf toplam 215 okul öncesi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Yaratıcı Kişilik Özellikleri Ölçeği” ve “Hoşgörü Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılık ve hoşgörü düzeylerinin yüksek olduğu, yaratıcılık düzeyleri ile hoşgörü düzeyleri arasında yüksek düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki (p=.000, r=.77) olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının yaratıcılık ve hoşgörü düzeyleri cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermezken (p>.05), yaratıcılık ve hoşgörü düzeyleri yaratıcılık dersi alan öğretmen adaylarının lehine anlamlı farklılık (p<.05) göstermektedir.

Yazar Biyografisi

Hilal Yılmaz, Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Okul Öncesi Eğitimi AbD.

Temel Eğitim Bölümü, Okul Öncesi Eğitimi AbD, 5 Yıl.

Referanslar

Akandere, M., Yarımkaya, E., & Aslan, İ. (2014). Geleneksel çocuk oyunlarının ortaokul öğrencilerinin toplumsal cinsiyet eşitsizliğinde medyanın rolü, hoşgörü eğilim düzeyleri üzerine etkisi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 2(2), 57-67.

Altunay, E., & Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 5-28.

Aslan, Ö. (2001). Hoşgörü ve tolerans kavramlarına etimolojik açıdan analitik bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 357-380.

Aslan, S. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimleri ile yardımseverlik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 163- 175.

Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim. Ankara: Pegem Akademi.

Aydın, M. Z. (2010). Okulda değerler eğitimi. Eğitime Bakış, 6(18), 6-19.

Babaoğlan, E. (2016). Kadın ve erkek eğitim denetmenlerinin kişisel ve mesleki özellikleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 757-769.

Balgiu, B. A. (2014). Ambiguity tolerance in productional creativity. Logos Universality Mentality Education Novelty, Section: Social Sciences, 3(1), 29-40.

Banks, J. A. (2008). An introduction to multicultural education. Boston: Pearson Education.

Barron, F., & Harrington, D. M. (1981). Creativity, intelligence, and personality. Annual Review of Psychology, 32, 439-476.

Başarır, F., Sarı, M., & Çetin, A. (2014). Examination of teachers' perceptions of multicultural education. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 91-110.

Bayraktar, Ş., & Çınar, D. (2010). Öğretmen adaylarının gözü ile fen ve teknoloji öğretmenlerinin etkili öğretmen davranışlarını gerçekleştirme düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 131-152.

Benedek, M., Nordtvedt, N., Jauk, E., Koschmieder, C., Pretsch, J., Krammer, G., & Neubauer, A. C. (2016). Assessment of creativity evaluation skills: A psychometric investigation in prospective teachers. Thinking Skills and Creativity, 21, 75-84.

Boyacı, M., & Ersever, O. G. (2017). Hoşgörü eğilimi geliştirme programının 5. sınıf öğrencilerinin hoşgörü ve zorbalık düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 42(189), 167-182.

Büyükkaragöz, S., & Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin hoşgörü ve demokratik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(3), 353-365.

Cihan, M. (1998). Felsefe ve hoşgörü üzerine. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 10, 169-173.

Csikszentmihalyi, M. (2015). The systems model of creativity: The collected works of Mihaly Csikszentmihalyi. Springer.

Çalışkan, M., Negiş Işık, A., & Saygın, Y. (2013). Prospective teachers' perception of ideal teacher. İlköğretim Online, 12(2), 575-584.

Çekin, A. (2013). Öğretmen adaylarının ahlaki olgunluk düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1035-1048.

Çelik, T. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çok kültürlü bakış açısı geliştirmelerinde medya okuryazarlığı dersinin rolüne ilişkin bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

Çengelci, T., Hancı, B., & Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.

Çetingöz, D. (2002). Okulöncesi eğitimi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişiminin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.

Çınkır, Ş. (2004). Okulda etkili öğretmen-öğrenci ilişkisinin yönetimi. Milli Eğitim Dergisi, 161, 1-12.

Çoban, A. E., Karaman, N. G., & Doğan, T. (2010). Öğretmen adaylarının kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 125-131.

De Souza Fleith, D. (2000). Teacher and student perceptions of creativity in the classroom environment. Roeper Review, 22(3), 148-153.

Demirci, İ., & Ekşi, H. (2018). Keep calm and be happy: A mixed method study from character strengths to well-being. Educational Sciences Theory and Practice, 18(29), 303-354.

Ekinci, N., & Kaya, D. (2016). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının özel alan yeterlik algılarının incelenmesi: İletişim, yaratıcılık ve estetik. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 141- 157.

Erdoğdu, M. Y. (2006). Yaratıcılık ile öğretmen davranışları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 95-106.

Görgen, İ., & Karaçelik, S. (2013). Okul öncesi öğretmenliği ve fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 23, 129-146.

Hotaman, D. (2012). An investigation of pre-service teachers’ perceptions of teacher personality characteristics. Journal of Theoretical Educational Science, 5(2), 186-201.

İşleyen, T., & Küçük, B. (2013). Öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 199-208.

Kalın, Z. T., & Nalçacı, A. (2017). Ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 293-304.

Karakuş, M. (2000). Alt sosyo-ekonomik düzeydeki ilköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin yaratıcılık düzeylerine yaratıcı sorun çözme programının etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.

Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kaya, H. İ. (2010). Öğretmen eğitiminde yapılandırmacı öğrenmeye dayalı uygulamaların öğretmen adaylarının problem çözme, eleştirel düşünme ve yaratıcı düşünme eğı̇lı̇mlerı̇ne etkı̇lerı̇ (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Kesicioğlu, O. S., & Deniz, Ü. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme ve yaratıcılık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 651-659.

Kılıç, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik becerilerini uygulama ve gözleme düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 155-168.

Kılıç, M., Kaya, A., Yıldırım, N., & Genç, G. (2004). Eğitimci gözüyle öğretmen ve öğrenci. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya.

Kıroğlu, K., Elma, C., Kesten, A., & Egüz, Ş. (2012). Üniversitede demokratik bir değer olarak hoşgörü. Journal of Social Studies Education Research, 3(2), 86-104.

Korkmaz, S. (2000). Türklerde hoşgörü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), 491- 502.

Kornilova, T. V., & Kornilov, S. A. (2010). Intelligence and tolerance/intolerance for uncertainty as predictors of creativity. Psychology in Russia: State of The Art, 3, 240-256.

Merrotsy, P. (2013). Tolerance of ambiguity: A trait of the creative personality? Creaiıvity Research Journal, 25(2), 232-237.

Moran, S. (2010). Changing the world: Tolerance and creativity aspirations among American youth. High Ability Studies, 21(2), 117-132.

Mullen, C. A. (2018). Global leadership: competitiveness, tolerance and creativity-a Canadian provincial example. International Journal of Leadership in Education, 1-15.

Mumford, M. D. (2003). Where have we been, where are we going? Taking stock in creativity research. Creativity Research Journal, 15(2-3), 107-120.

Mumford, M. D., Medeiros, K. E., & Partlow, P. J. (2012). Creative thinking: Processes, strategies and knowledge. Journal of Creative Behavior, 46, 30-47.

Mutluer, C. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “hoşgörü” kavramına ilişkin metaforik algıları. Tarih Okulu Dergisi, 8(22), 575-595.

Ogelman, H., G. & Erten Sarıkaya, H. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin değerler eğitimi konusundaki görüşleri: Denizli ili örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 81- 100.

Oğuz, E. (2012). Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1309-1325.

Oğuzkan, Ş., Demiral, Ö., & Tür, G. (2001). Okul öncesinde yaratıcı çocuk etkinlikleri. İstanbul: Ya- Pa.

Özdemir, S., & Sezgin, F. (2011). Öğretmen adaylarının bireysel ve örgütsel değerler ile öğrencilerde görmek istedikleri değerlere ilişkin önem sırası algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-21.

Özerbaş, M. A. (2011). Yaratıcı düşünme öğrenme ortamının akademik başarı ve bilgilerin kalıcılığa etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 675-703.

Polat, S. (2009). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik kişilik özellikleri. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 154-164.

Rıza, E. T. (2004). Yaratıcılığı geliştirme teknikleri. İzmir: Birleşik Matbaa.

Robinson, K. (2001). Yaratıcılık, aklın sınırlarını aşmak (N. Geyran Koldaş, çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.

Runco, M. A. (2007). Creativity theories and themes: Research, development, and practice. Burlington, MA: Elsevier Academic Press.

Sadık, F. (2002). Sınıf içindeki problem davranışların nedenleri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 106- 115.

Sapsağlam, Ö. (2016). Okul öncesi eğitim programlarında yer alan hedeflerin değerler açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(9), 683-700.

Schreglmann, S., & Kazancı, Z. (2016). Öğretmen adaylarının “yaratıcı öğretmen” kavramına yönelik metaforik algıları. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(3), 21-34.

Sternberg, R. J., & Grigorenko, E. L. (2004). Successful intelligence in the classroom. Theory into Practice, 43, 274-280.

Stone, J. G. (2000). The classroom as community: Ideas from an early childhood teacher. 23.04.2019 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED443584.pdf adresinden erişildi.

Stoycheva, K. (2008). The new and the best: Ambiguity tolerance and creativity motivation. XXIX International Congress of Psychology, 20-25.

Stoycheva, K. (2009). Tolerance for ambiguity, creativity and personality. 23.04.2019 tarihinde http://eprints.nbu.bg/1705/1/SEERCP2009_Katya%20Stoycheva.pdf adresinden erişildi.

Sünbül, A. M. (2006). Bir meslek olarak öğretmenlik. Ö. Demirel ve Z. Kaya (Ed.), Öğretmenlik mesleğine giriş içinde (ss. 306-331). Ankara: Pegem Akademi.

Şahin, F., & Danışman, Ş. (2017). Yaratıcı Kişilik Özellikleri Ölçeği: Güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 747-760.

Tegano, D. W. (1990). Relationship of tolerance of ambiguity and playfulness to creativity. Psychological Reports, 66(3), 1047-1056.

Tegano, D. W., Groves, M. M., & Catron, C. E. (1999) Early childhood teachers’ playfulness and ambiguity tolerance: Essential elements of encouraging creative potential of children. Journal of Early Childhood Teacher Education, 20(3), 291-300.

Temizkalp, G. (2010). Öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.

Topoğlu, O. (2015). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: ADÜ (Adnan Menderes Üniversitesi örneği). The Journal of Academic Social Science Studies, 35, 371-383.

Torrance, E. P. (1972). Predictive validity of the Torrance tests of creative thinking. The Journal of Creative Behavior, 6(4), 236-262.

Torrance, E. P. (1981). Predicting the creativity of elementary school children (1958-1980) and the teacher who “made a difference.” Gifted Child Quarterly, 23(2), 55-62.

Toyran, G. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerinin ve eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.

Tuncel, G., & Balcı, A. (2015). Demokratik toplumlarda öğretmen nitelikleri ve öğrencilere yansımaları. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 82-97.

Türe, H., & Ersoy, A. F. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin hoşgörü eğitimine bakışı ve hoşgörü eğitimine ilişkin uygulamaları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 5(1), 57-87.

Uzun, M., & Köse, A. (2017). Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338.

Üste, R. B. (2007). İnsan hakları eğitimi ve ilköğretimdeki önemi. Ege Academic Review, 1, 295-310.

Üstündağ, T. (1998). Yaratıcı drama eğitim programının öğeleri. Eğitim ve Bilim, 22(107), 28-35.

Üstündağ, T. (2005). Yaratıcılığa yolculuk. Ankara: Pegem Akademi.

Vural, C. T. (2008). Sosyal bilgiler eğitiminde yaratıcı düşünme: Yeni ilköğretim programı beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan etkinliklerin yaratıcılığı geliştirmesi açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.

Vygotsky, L. S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian and East European Psychology, 29, 73-88.

Yazıcı, F. (2017). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e hoşgörü: 7. sınıf öğrencilerinin farkındalıkları üzerine bir değerlendirme. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 37-56.

Yeşilkayalı, E., & Demirtaş, V. Y. (2013). Ebeveynlerin çocuk haklarına ilişkin tutumları ile ilköğretim öğrencilerinin hoşgörü eğilimleri arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 12-25.

Yetim, A. A., & Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 541-550.

Yetim, N. (2002). Sosyal sermaye olarak kadın girişimciler: Mersin örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2), 79-92.

Yıldırım, A., Ünal, A., & Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.

Yıldız, Y. (2018). Müzik öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerı̇lerı̇nı̇n incelenmesi̇ (Cumhuriyet Üniversitesi Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.

YÖK (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. 24.04.2019 tarihinde https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen- yetistirme-lisans-programlari adresinden erişildi.

Zakin, A. (2012). Hand to hand: teaching tolerance and social justice one child at a time. Childhood Education, 88(1), 3-13.

Zenasnı, F., Besançon, M., & Lubart, T. (2008). Creativity and tolerance of ambiguity: An empirical study. The Journal of Creative Behavior, 42(1), 61-73.

Zeytun, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Yayınlanmış

2019-10-04

Nasıl Atıf Yapılır

Yılmaz, H., & Güven, Y. (2019). Yaratıcılık ve hoşgörü: Okul öncesi öğretmen adayları üzerine bir araştırma. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 258–277. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932165

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri