Zihin kuramı üzerine çocuklarda yapılan araştırmaların bibliyometrik analizi
Özet
Zihin kuramı kavramı, araştırmacılar tarafından farklı disiplinler ve gelişim alanları temelinde önemini koruyarak ilgi odağı olmaya devam etmektedir. Bu kavram çocukların, günlük yaşamlarında başkalarının düşüncelerini, duygularını, arzularını, vb. yorumlamasını da içermektedir. Bu bağlamda çalışmada 1985’ten 2022’ye kadar zihin kuramı ve çocuk üzerine yapılan Web of Science veri tabanındaki araştırmalar bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Sonuçlar elde edilen dokümanların yıllık bilimsel üretiminin farklı disiplinler ile ilişkilendirilerek artış gösterdiğini, çalışmaların genel olarak İngilizce yazıldığını, yayınların çoğunlukla ABD’de yapıldığı ve ABD’deki araştırmacıların ilgili konuda diğer ülkelerdeki araştırmacıları da beslediği, en çok yayın yapan dergilerin çoğunlukla özel eğitim, eğitim veya çocuk gelişimi alanlarından olduğu görülmüştür.
Referanslar
Akkaşoğlu, S., Akyol, C., Ulama, Ş., & Zengin, B. (2019). Tarım turizmine yönelik hazırlanan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 1193-1218.
Apperly, I. (2012). What is “theory of mind”? Concepts, cognitive processes, and individual differences. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 65, 825–839. https://doi.org/10.1080/17470218.2012.676055
Aria, M., & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of informetrics, 11(4), 959-975.
Artsın, M. (2020). Bir Metin Madenciliği Uygulaması: Vosviewer. Eskişehir Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi B-Teorik Bilimler, 8(2), 344-354.
Astington, JW ve Jenkins, JM (1995). Zihin gelişimi ve sosyal anlayış teorisi. Biliş ve Duygu, 9 (2-3), 151-165.
Atkinson, L., Slade, L., Powell, D., & Levy, J. (2017). Theory of mind in emerging reading comprehension: A longitudinal study of early indirect and direct effects. Journal of Experimental Child Psychology, 164, 225–238. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2017.04.007
Baron-Cohen, S. I., Leslie, A. M., & Frith, U. (1985). Do children with autism have a “theory of mind”. Cognition, 21(1), 37-46.
Baron-Cohen, S., & Wheelwright, S. (2004). The Empathy Quotient: An Investigation of Adults with Asperger Syndrome or High Functioning Autism, and Normal Sex Differences. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34(2), 163–175. doi:10.1023/b:jadd.0000022607.1983300.
Baron-Cohen, S., Wheelwright, S., Hill, J., Raste, Y., & Plumb, I. (2001). The “Reading the Mind in the Eyes” Test Revised Version: A Study with Normal Adults, and Adults with Asperger Syndrome or High-functioning Autism. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42(2), 241–251. doi:10.1111/1469-7610.00715
Birkle, C., Pendlebury, D., Schnell, J., & Adams, J. (2020). Web of Science as a data source for research on scientific and scholarly activity. Quantitative Science Studies, 1, 363-376. https://doi.org/10.1162/qss_a_00018.
Bornmann, L. ve Mutz, R. (2015). Growth rates of modern science: A bibliometric analysis based on the number of publications and cited references. Journal of the Association for Information Science and Technology, 66(11), 2215-2222. doi:10.1002/asi.23329.
Chen, Y. C., Yeh, H. Y., Wu, J. C., Haschler, I., Chen, T. J. & Wetter, T. (2011). Taiwan’s National Health Insurance Research Database: administrative health care database as study object in bibliometrics. Scientometrics, 86(2), 365-380.
Çetin, Ç. K. & Çaylan, D. Ö. (2015). Stratejik yönetim yazınının entelektüel yapısında değişim: 2001-2013 yılları arası bibliyometrik bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 101-120.
De Bakker, F. G., Groenewegen, P., & Den Hond, F. (2005). A bibliometric analysis of 30 years of research and theory on corporate social responsibility and corporate social performance. Business & society, 44(3), 283-317.
Devine, R. T., & Hughes, C. (2013). Silent films and strange stories: Theory of mind, gender, and social experiences in middle childhood. Child Development, 84(3), 989–1003. https://doi.org/10.1111/cdev.12017
Devine, RT ve Apperly, IA (2022). İstekli ve yetenekli? Orta çocukluk ve erken ergenlikte zihin kuramı, sosyal motivasyon ve sosyal yeterlilik. Gelişim Bilimi , 25 (1), e13137.
Dönmez, B. (2009). Çocuklarda zihin kuramına göre" birinci aşama kanı atfı" ile" ikili kim" lik" anlayışlarının gelişiminin karşılaştırmalı incelenmesi (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Duran, G. & Çelikkaya, S. (2019). Türkiye'de Lojistik Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi, 3 (3), 152-167. https://dergipark.org.tr/en/pub/iiibfud/issue/51574/618329 adresinden erişildi.
Ebert, S. (2019). Theory of mind, language, and reading: Developmental relations from early childhood to early adolescence. Journal of Experimental Child Psychology, 191, 104739. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2019.104739
Flavell, J. H. (1999). Development of intuitions about the controllability of different mental states. Cognitive Development, 4, 133-146.
Guajardo, N. R., & Cartwright, K. (2016). The contribution of theory of mind, counterfactual reasoning, and executive function to pre-readers' language comprehension and later reading awareness and comprehension in elementary school. Journal of Experimental Child Psychology, 144, 27–45. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2015.11.004
Ho, H. C. & Ho, Y. S. (2015). Publications in dance field in Arts & Humanities Citation Index: A bibliometric analysis. Scientometrics, 105(2), 1031-1040.
Hutchins, T. L., Prelock, P., & Bonazinga, L. A. (2012). Psychometric evaluation of the Theory of Mind Inventory (ToMI). Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 327–341. https://doi.org/10.1007/s10803-011-1244-7
Kale, M. S., Desmukh, P. R., & Khiste, G. P. (2017). Bibliometric analysis of a scientific journal. Library Philosophy and Practice, 1532.
Karakelle, S., & Ertuğrul, Z. (2012). Zihin kuramı ile çalışma belleği, Dil Becerisi ve Yönetici Islevler Arasındaki Bağlantilar Küçük (36-48 ay) ve Büyük (53-72 ay) Çocuklarda Fark Gösterebilir mi?. Türk Psikoloji Dergisi, 27 (70), 1.
Kaysılı, B. K. (2014). Zihin kuramı ve dil arasındaki ilişki: Bir derleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(02), 81-94.
Kırtıl, İ. Y. (2016). Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan ÇOcuklarda Zihin Kurami Becerileri (Doctoral dissertation, Bursa Uludag University (Turkey)).
Kızıldeli, B. (2002). Zihin Kuramına göre ‘İkinci Aşama Yanlış Kanı Atfı’nın Anlamanın Gelişimi İle Bazı Bilişsel Beceriler Arasındaki İlişkinin Araştırılması’ Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kutas, M., & Federmeier, K. D. (2011). Thirty Years and Counting: Finding Meaning in the N400 Component of the Event-Related Brain Potential (ERP). Annual Review of Psychology, 62(1), 621–647. doi:10.1146/annurev.psych.093008.131123
Leslie, A. M. (1987). Pretense and representation: The origins of" theory of mind.". Psychological review, 94(4), 412.
Li, J., Deacon, C., & Keezer, M. (2023). The performance of bibliometric analyses in the health sciences. Current Medical Research and Opinion, 1(11), 1–11. https://doi.org/10.1080/03007995.2023.2281503
Milfont, T. L., Amirbagheri, K., Hermanns, E. & Merigó, J. M. (2019). Celebrating Half a Century of Environment and Behavior: A Bibliometric Review. Environment and Behavior, 51(5), 469-501.
Miller, P.H,: 2001 Gelişim Psikolojisi Kuramları, Haz. Bekir Onur, 86 Çev. Zeynep Gültekin Ankara: İmge Kitapevi.
Nasir, A., Shaukat, K., Hameed, I., Luo, S., Alam, T. M., & Iqbal, F. (2020). A bibliometric analysis of corona pandemic in social sciences: A review of influential aspects and conceptual structure. IEEE Access, 8, 133377–133402. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2020.3008733
Nurettin, A., & Türkmen, B. M. (2018). Yöresel yiyecekleri konu alan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 2(1), 22-38.
Perner, J. (1991). Understanding the representational mind. The MIT Press.
Nilsson, K. K., & Jensen de López, K. (2016). Theory of mind in children with specific language impairment: A systematic review and meta-analysis. Child Development, 87(1), 143–153. https://doi.org/10.1111/cdev.12462
Premack, D., & Woodruff, G. (1978). Does the chimpanzee have a theory of mind?. Behavioral and Brain Sciences, 1(04), 515-526.
Pritchard, P. C. H., 1969. Studies of the Systematics and Reproductive Cycles of the Genus Lepidochelys. Ph.D. Thesis, University of Florida, Gainesville, FL.
Sahin, G. G. (2023). Exploring current issues in health management: A bibliometric analysis. International Journal of Health Management and Tourism. https://doi.org/10.31201/ijhmt.1322974
Sarı, B., & Altun, D. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının hikâye anlama ile zihin kuramı becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 945-960.
Schraw, G., & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7(4), 351–371. https://doi.org/10.1007/BF02212307
Slaughter, V., Imuta, K., Peterson, C., & Henry, J. (2015). Meta-analysis of theory of mind and peer popularity in preschool and early school years. Child Development, 86(4), 1159–1174. https://doi.org/10.1111/cdev.12372
Şahin, T. (2021). Web o f Science Veri Tabanında Spor Yöneticiliği Alanında Son On Yıldaki Bilimsel Üretimin Bibliyometrik Analizi, Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23 (1).
Şeref, İ.,& Karagöz, B. (2019). Türkçe eğitimi akademik alanına ilişkin bir değerlendirme: Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik inceleme. Journal of Language Education and Research, 5(2), 213-231.
Taş, I. (2017). Çocuklar İçin Felsefe Eğitimi Programı’nın 48-72 aylık çocukların zihin kuramı ve yaratıcılıklarına etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Tekin, D., & Girli, A. (2011). Williams Sendromu ve zihin kuramı arasındaki ilişki. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 67-75.
Testa, J. (2016). The Web of Science journal selection process. http://wokinfo.com/essays/ journalselectionprocess/.
Tomasello, M., Carpenter, M., Call, J., Behne, T., & Moll, H. (2005). Understanding and sharing intentions: The origins of cultural cognition. Behavioral and Brain Sciences, 28(05). doi:10.1017/s0140525x05000129
Veenman, M. V. J., Hout-Wolters, B. H. A. M., & Afflerbach, P. (2006). Metacognition and learning: Conceptual and methodological considerations. Metacognition and Learning, 1(1), 3- 14. https://doi.org/10.1007/s11409-006-6893-0
Wellman, H. M., Cross, D., & Watson, J. (2001). Meta-Analysis of Theory-of-Mind Development: The Truth about False Belief. Child Development, 72(3), 655–684. doi:10.1111/1467-8624.00304
Wellman, HM., Johnson, M.C.N.: 1980 Children's Developing Understanding of Mental Verbs: Remember, Know, and Guess, Child Development, 51, 1095-1102.
Yalçın, F., Ceyhun, A. T., & Fatih, B. A. L. (2020). Bilişsel Davranışçı Terapi Yönteminin Zihinsel Engelli Çocukların Zihin Kuramı Becerisine Etkisinin İncelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(28), 1200-1222.
Yılmaz, T., Karaş, H., & Tan, D. (2019). Erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda zihin kuramı, dürtüsellik ve bilişsel işlevler arasındaki ilişki. Anadolu Psıkıyatrı Dergısı-Anatolıan Journal Of Psychıatry.
Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory into Practice, 41(2), 64–70. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4102_2
Zupic, I. ve Cater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429-472. doi:10.1177/1094428114562629
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Telif Hakkı (c) 2025 Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
